Hazal Yalın
Komsomolskaya Pravda, Ryazan’da askeri üsse yapılan dron saldırısının ve gene bu oblastte tren yoluna yapılan sabotajın failinin Ukrayna istihbaratı tarafından İstanbul’da örgütlendiğini yazıyor. Kommersant radyosunun sivri dilli yorumcusu Dmitriy Drize, Rusya’nın petrol ve doğalgaz gelirlerinin düşmesinden yaptırımların sertleştirilmesine, Kiev yönetiminin Batıdan yapılan Rusya ile görüşme baskısına kadar bir haber turu yapmış. Tsargrad, Su-24’ün düşürülmesinin yıldönümü olduğunu hatırlatıyor. Rosbalt, Türkiye’de faiz artımını haberleştirirken esasen Rusya’da zayıf ruble siyasetini sorguluyor. Gazeta.RU ise casusluktan hükümlü Amerikalı Paul Whelan’a kaldığı ceza kolonisinde saldıran kişinin Türk vatandaşı bir hükümlü olduğunu yazıyor.
‘Ukrayna istihbaratı İstanbul’da buldu’
FSB, farklı yabancı ülkelerde yaşadıktan sonra geri dönenlerin durumunu boşuna özenle inceliyor değil. Bunların birçoğu yurtdışında farklı bahanelerle yabancı istihbaratlar tarafından eğitilmiş olabilir. Ryazan’dan 35 yaşındaki İtalyan vatandaşlığı olan biri de daha 2023 şubatında Ukrayna istihbaratına katılmış.
Bu kişi Ryazan oblastindeki “Dyagilevo” askeri üssüne saldırı gerçekleştirilmesi için bu yaz Rusya’ya gönderilmiş. Soruşturma, havaalanının yanında üç kişinin hayatını alan ve birini de yaralayan dronları kaldıran kişinin bu olduğunu tespit etti.
Zanlı, Ukrayna istihbaratına nasıl katıldığını FSB sorgusunda şöyle anlatmış: “2023 şubatında İstanbul’da Ukrayna Savunma Bakanlığı Baş İstihbarat İdaresi’nin (GUR) bir elemanı tarafından benimle ilişki kuruldu, bunun arkasından Jēkabpils şehrinde (Letonya) Letonya istihbaratının da dolaysız katıldığı bir hazırlık eğitimi aldım ve martta Ryazan’a döndüm. 20 Temmuz’da GUR’daki küratörün talimatıyla patlayıcı hazırladım, bunları dört adet dört pervaneli dronlara yükledim ve onları kullanarak ‘Dyagilevo’ askeri üssüne saldırı gerçekleştirdim.” … (A. Boyko / Komsomolskaya Pravda, 1 Aralık)
‘Su-24’ün yıldönümü’
Savaş pilotu, Türkiye’nin Suriye’de Rusya’ya ait Su-24’ü düşürdüğü günle ilgili anılarını paylaştı. Hem yaşanan duygular, hem yardımcı pilotun mucizeyi andıran kurtuluşu burada.
Türkiye 24 Kasım 2015’te Suriye üzerinde Rusya hava kuvvetlerine ait Su-2M bombardıman uçağını düşürdü. Savaş uçağının mürettebatı paraşütle atladı. Ama yerde de militanlar saldırdılar.
Sonuçta uçak Suriye topraklarına düşmüştü. Rus ordusu albayı Oleg Peşkov; daha sonra da kurtarma operasyonu sırasında deniz piyadesi Aleksandr Pozıniç öldüler. Uçağın yardımcı pilotu Konstantin Murahtin ise kurtarıldı.
O gün Himeymim üssünde olanları bir emekli savaş pilotu … anlatıyor. Dediğine göre olay herkes tarafından sırtından bıçaklanma şeklinde değerlendirildi. Rus hava kuvvetleri Suriye’de kök salmış uluslararası terörizmle mücadele ederken ihanet meydana gelmişti. … (Tsargrad, 26 Kasım)
‘Paralel ithalatı kesme girişimleri’
ABD Dışişleri Müsteşarı Geoffrey Pyatt Amerika’nın 2030’a kadar Rusya’nın enerji kaynakları ihracatından kazandığı gelirleri yarı yarıya azaltma planları olduğunu açıkladı. Pyatt’a göre Washington bunun için mümkün olan her şeyi yapmaya söz veriyor. Medyada muhtelif seçenekler yayınlandı; örneğin Rusya hammaddesini taşıyan tankerler için problem yaratmak. Aslında süreç devam ediyor. Sayıştay verilerine göre 2023’in ilk 9 ayında federal bütçedeki petrol ve gaz gelirleri son 16 yılın minimumuna düştü ve bütün gelirlerin yüzde 28’ini pek az aştı. …
Tabii mesele sadece bu değil. Başkanın basın sekreteri D. Peskov, yaptırımların uzun süreceğini teyit etti; bu zaten epeydir sır değil. …
Bu arada Ukrayna devlet başkanı Zelenskiy de bu defa AP’ye yeni bir mülakatla esasen yılın özetini çıkarmaya başladı. Bütün söylediklerinden ülkede bir tahkimat inşaatı planı öne çıkarılmalı. Zelenskiy bundan hoşnutsuzluğunu zaten epeydir güçlü şekilde dile getiriyor. Zelenskiy’in eleştirilere bu şekilde tepki gösterdiğini düşünmek mümkün. Ama belki de her şey daha önce planlanmıştır.
Her ne idiyse, Zelenskiy Batıdan Rusya ile görüşme arzu edildiğine dair sesler işittiğini söyledi. Ukrayna’nın karşı taarruzunun başarısız olması sonucunda. Dediğine göre aslında durum pek de öyle kötü değil. En önemlisi kaybetmemek; şimdilik bu yok. …
Bu ortamda Batılı eski ortaklar gene de yaptırımlarının efektif şekilde işlemesini sağlamak istiyorlar. Bunun için post-Sovyet coğrafyasına, Türkiye’ye, paralel ithalatın geliştirilmesine yardım eden diğer ülkelere baskı yapacaklar. (D. Drize / Kommersant Radyo, 1 Aralık)
‘Türkiye’de yeni faiz artırımı’
Türkiye MB politika faizini 5 puan artırarak yüzde 40’a yükseltti. Faiz artırımı altı aydır devam ediyor; oysa bundan önce on defa arka arkaya faiz indirimi yapılmıştı. Ancak faiz artırımına rağmen yıllık enflasyonun yüzde 61,4 seviyesinde olduğu hesaba katılırsa faiz enflasyonun çok gerisinde (eksi yüzde 21,4).
Dünyada önemli ekonomilerden sadece Arjantin’de buna yakın bir şey gözleniyor: enflasyon yüzde 142,7, politika faizi yüzde 133, fiili fark eksi yüzde 9,7.
Ancak belirtmek gerek: Türkiye MB’nın politikası, Rusya MB’nın tersine, hâlâ teşvik edici; Rusya’da faiz yüzde 15, yıllık enflasyon ise onu yarısı: yüzde 7,37. Bu, Türkiye’nin GSYH’nın bu yıl muhtemelen yüzde 4, Rusya’nın ise yüzde 3’ten pek az fazla büyüyeceğini gösteriyor.
Türkiye’nin ihracat ve sermaye çekme başarısı TL’nin dolar karşısında güçlenmesine yardım ediyor. Türkiye’nin cari dengesi eylül 2022’de 3 milyar dolar açıktan bu yılın eylülünde 2 milyar dolar fazlaya çıkmış.
Liranın güçlenmesi Rusya için Türk mallarının pahalanması anlamına gelecek; bu da yeni bir soru ortaya koyuyor: Rublenin zayıflaması Rusya ekonomisi için ne kadar yararlı? … (“Çornıy lebed” / Rosbalt, 27 Kasım)
‘Türkiye’den bir hükümlü saldırdı’
İnterfaks’ın Mordoviya’daki ceza kolonileri idaresinden aldığı bilgiye göre casusluktan hükümlü Amerikalı Paul Whelan kolonide dövüldü. Yerel ceza kolonisi idaresinin açıklamasına göre: “… Whelan ile başka bir hükümlü arasında kavga meydana geldi. Söz konusu hükümlü eliyle Whelan’ın yüzüne vurdu.” Görevliler derhal müdahale ettiler ve kavgayı durdurdular. Kavgaya karışanlar revire sevk edildi. Burada Whelan’ın gözünün altında morluk tespit edildi. …
Whelan’ın kardeşi David Whelan’a göre… Amerikalı dikiş makinesinde çalışırken kavga çıktı. Whelan, kendisinin çalışmasına engel olan bir hükümlüden öteye gitmesini istedi, o da Whelan’a yumruk attı. …
Paul Whelan da CNN’e, kendisine saldıranın hapishaneye kısa süre önce gelen ve anti-Amerikan görüşlere sahip 50 yaşlarında Türkiye’den bir hükümlü olduğunu söyledi. Whelan’ın anlatığına göre kendisi dikişhanede çalışırken diğer hükümlü “sıkılı yumrukla” yüzüne vurdu, sonra da “açık avucuyla” vurmaya çalıştı. Bu sırada diğer hükümlüler araya girdi, saldıranı durdurdular, Whelan da gardiyanları aramaya çıktı.
Whelan’a göre: “Atölyede gardiyan yok, bana yardım etmeleri için hapishane personelini bulmam da epey güç oldu.” … (A. Novikova / Gazeta.RU, 29 Kasım)
